معرفی اجزای مجله

 محتوای اصلی مجله مبناخبر، مجموعه گزارشهای آماری برگرفته از خروجی عملیات پایش و رصد رسانه‌های ایران است که در قالب گزارش‌های روزانه، هفتگی و ماهانه، پربازتاب‌ترین اخبار ایران، فعال‌ترین رسانه‌ها و عملکرد هر حوزه خبری را به تفکیک نمایش می‌دهد. در بخش منتخب‌ها، دیدگاه و تحلیل، گزیده‌ای متفاوت از خبرها، بازتاب‌های آن‌ها و تحلیل عملکرد رسانه‌ها پوشش داده می‌شوند. بخش بازتاب برندها در رسانه‌ها گزارش‌هایی را در اختیار علاقمندان به رصد بازتاب برندها و صنایع در رسانه‌ها قرار می‌دهد.

هر یک از اجزای مجله مبناخبر بازتاب دهنده نمودی از عملکرد جمعی رسانه‌ها، در یک دوره زمانی است.

از یک سو، این اجزا به لحاظ محتوا  به سه دسته گزارشهای عمومی، گزارشهای سرویس‌های خبری و گزارشهای تحلیلی، و از سوی دیگر متناسب با بازه به‌روزرسانی، به دسته‌های روزانه، هفتگی و ماهانه، طبقه بندی می‌شوند.

۱- گزارش‌های عمومی

در گزارشهای عمومی شامل «نمای روز»، «نمای هفته» و «نمای ماه» آنچه در کلِّ مجموعه حوزه‌ها یا سرویس‌های خبری در رسانه‌ها منعکس شده است، از جهات مختلف طبقه‌بندی و ارائه می‌شود. این گزارشها معمولاً شامل جدول «پربازتاب‌ترین عناوین خبری» و نمودارهای «پر ارجاع ترین رسانه‌ها»، «فعال‌ترین رسانه‌ها»، «پربازتاب‌ترین سرویس‌های خبری»، «نسبت فعالیت سرویس‌های خبری» و «ابرِ واژگان» است.

۲- گزارش‌های سرویس‌های خبری

گزارش‌های سرویس‌های خبری، به ازای هر حوزه خبری (از  ۹ حوزه اصلی «اقتصاد»، «سیاست»، «بین الملل»، «دانش و فناوری»، «جامعه»، «فرهنگ و هنر»، «دین و اندیشه»، «ورزش»، و «سلامت و سبک زندگی») شامل جدول «پربازتاب‌ترین عناوین خبری حوزه»، «فعال‌ترین رسانه‌ها در حوزه» و «ابر واژگان حوزه» است.

۳- گزارش‌های تحلیلی

در بخش منتخب‌ها، دیدگاه و تحلیل، متناسب با محتوای به دست آمده در دوره‌های زمانی مختلف، گزیده‌ای از مطالب مهم و برجسته هر دوره، تحلیل از پیشروی یک روند خاص در خبرهای آن دوره، و یا دیدگاه‌های قابل تامل منتج از داده‌های موجود در مجله منتشر می‌شوند. زمان انتشار این گزارش‌ها الزاماً مقید به بازه‌های زمانی سایر گزارش‌ها نیست و بسته به محتوای موجود قابل تغییر است.

۴- گزارش‌های بازتاب برندها

این دسته از گزارش‌ها مجموعه اطلاعاتی درباره میزان بازتاب برندهای فعال در حوزه‌های مختلف صنعت، تجارت و کسب‌وکار (شامل خودرو، محصولات الکترونیک و موبایل، ورزش، تجارت الکترونیک، فین‌تک و مانند آن) در رسانه‌ها را در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد. انتشار این گزارش‌ها برای هر حوزه کسب‌وکار به صورت مستقل و برمبنای داده‌های زمان-دار (معمولا ماهانه) صورت می‌گیرد.

معرفی و تعریف جداول و نمودارها

نمودار ابر واژگان

این نمودار نمایانگر فراوانی میزان استفاده از واژگان غیر بدیهی* از سوی رسانه‌ها در اخبار منتشر شده در بازه زمانی است.

• اندازه نسبی هر واژه: نسبت فراوانی (تکرار) آن واژه نسبت به سایر واژه‌ها در طول بازه زمانی.
• گرافیک پس‌زمینه: موضوع حوزه خبری (در اینجا یک نمودار اقتصادی و معرف حوزه اقتصاد است)

رنگ واژه‌ها، محل و نحوه قرار گرفتن آنها بصورت اتفاقی تولید می‌شود و معنی خاصی ندارد (صرفاً به منظور تفکیک بصری و آرایش نمودار به کار می‌رود).

*واژگان بدیهی (که در اصطلاح فنی پردازش زبانهای طبیعی به آنها Stop words گفته می‌شود) در هر زبان، عبارت از مجموعه کلماتی است که بطور خلاصه «واجد ویژگی خاصی برای استفاده در عبارات جستجوی متنی نیستند». به عبارت دیگر این کلمات در زبان (در اینجا زبان رسانه‌های رسمی ایران) بطور معمول و فارغ از محتوا با آهنگ ثابتی تکرار می‌شوند و معمولاً فراوانی بسیار بالایی دارند.

معمول‌ترینِ این واژه‌ها «و»، «در»، «به»، «از»، «این»، «که»، «با» و افعالی نظیر «کرد»، «شد» و «است» هستند. در پروسه ساماندهی این گزارش‌ها توسط تیم مجله مبناخبر، مشخص شد که برخی کلمات دیگر نیز در «حوزه زبان رسانه‌های رسمی» ایران واجد این ویژگی هستند، که از آن جمله می‌توان کلماتِ «کشور»، «گزارش»، «درصد»، «استان»، «ماه» و «اعلام» را برشمرد.

پروسه تفکیک «واژگان بدیهی» در هر حوزه کاربردی، دارای روش فنی مشخص است و بر اساس محاسبات آماری معینی صورت می‌گیرد.

جدول پربازتاب‌ترین عناوین

این جدول نمایانگر پربازتاب‌ترین خبرها در طول بازه زمانی (در اینجا روز) است که توسط رسانه‌های گوناگون بازنشر شده است و به ترتیب میزان بازتاب بصورت نزولی مرتب شده است.

• عنوان خبر: عنوان یا تیتر خبر پربازتاب
• نام رسانه: رسانه‌ای که خبر با این مضمون ابتدا در آنجا منتشر شده است
• زمان انتشار: زمان انتشار خبر در رسانه مورد اشاره
• نرخ تکرار: نسبت تکرار خبر در کل رسانه‌ها. (مثال: نرخ تکرار ۳۸٪، یعنی ۳۸ درصد رسانه‌ها این خبر را منتشر کرده‌اند)
• لینک خبر: لینک قابل کلیک، به اصل خبر در رسانه مورد اشاره.

توضیح: اطلاعات موجود در این جدول و سایر جداول و نمودارهای مجله مبناخبر بر مبنای رسانه‌های پایش شده توسط سیستم پایش رسانه مبناخبر تامین شده و الزاماً شامل همه اطلاعات همه  پایگاه‌های آنلاین نیست. ولی با توجه به میزان قابل توجه رسانه‌های در حال پایش (همه رسانه‌های اصلی و خبرگزاری‌ها به همراه بخش قابل ملاحظه‌ای از سایر رسانه‌های آنلاین) تخمین نسبتاً مناسبی از کل فضای رسانه ایران به دست می‌دهد.

نمودار فعال‌ترین رسانه‌ها

این نمودار بیست رسانه با بالاترین حجم انتشار خبر را در طول یک بازه زمانی (در اینجا روز) نمایش می‌دهد.

• محور افقی: رسانه‌های دارای بیشترین تعداد انتشار، به ترتیب از چپ به راست
• محور عمودی: تعداد خبر منتشر شده در روز

نمودار شاخص‌ترین(پر ارجاع‌ترین) رسانه‌ها

این نمودار که بر اساس اطلاعات جدول پربازتاب‌ترین عناوین تولید می‌شود، سهم هر یک از رسانه‌هایی را که طی یک روز در نشر اولین نسخه از اخبار پربازتاب داشته‌اند را نشان می‌دهد که در واقع نمایانگر میزان مرجع بودن یک رسانه است.

برای هر رسانه دو مقدار «سهم از تکرار» و «سهم از عنوان» نمایش داده شده است.

سهم از تکرار، نسبت تعداد تکرار اخبار بازنشر شده از آن رسانه به جمع تعداد تکرار پربازتاب‌ترین اخبار است. به عبارت دیگر نشان دهنده آن است که آن رسانه، مرجع تولید چه میزان از کل خبرهای تکرار شده به همراه تکرارهای آنها بوده است.

سهم از عنوان، بدون در نظر گرفتن میران تکرار، تنها مشخص می‌کند که نسبت عناوینی که توسط رسانه در فهرست عناوین پربازتاب قرار گرفته، نسبت به کل تعداد عناوین پربازتاب (در این گزارشها معمولاً بیست عدد) چقدر است.

• محور افقی: رسانه‌های دارنده بیشترین عناوین اخبار پربازتاب، به ترتیب از چپ به راست
• جدول زیر محور افقی: مقادیر عددی سهم از تکرار و سهم از عنوان برای هر رسانه
• محور عمودی: سهم از کل خبرهای پربازتاب

نمودار فعالیت سرویس‌های خبری

این نمودار نشان‌دهنده میزان تولید خبر توسط هر سرویس خبری در کل منابع تحت پایش در یک بازه زمانی است.

• رنگ: نماینده سهم یکی از سرویس‌های خبری از کل اخبار روز (همانطور که در لژند نمودار مشخص شده)
• درصد های داخل قاچ‌های رنگی: اندازه سهم سرویس مرتبط با آن رنگ، از کل خبرهای دوره

نمودار پربازتاب‌ترین سرویس‌های خبری

این نمودار بطور خلاصه نشان می‌دهد که چه میزان از خبرهای پربازتاب یک بازه زمانی متعلق به کدام سرویس خبری بوده است.

• رنگ: نماینده سهم یکی از سرویس‌های خبری از کل اخبار پربازتاب روز (همانطور که در لژند نمودار مشخص شده)
• درصدهای داخل قاچ‌های رنگی:  اندازه سهم سرویس مرتبط با آن رنگ از کل این خبرها
• دایره بیرونی: سهم‌بندی سرویس‌ها بر اساس تعداد کل بازنشرهای اخبار پربازتاب
• دایره درونی: سهم بندی سرویس‌ها بر اساس تعداد کل عناوین اخبار پربازتاب

نمودار آهنگ توزیع اخبار به تفکیک سرویس‌های خبری

این نمودار که تنها در بازه‌های هفتگی و ماهانه منتشر می‌شود، نشانگر آهنگ تغییرات سهم هر سرویس‌خبری از کل خبرهای هر روز، در طول دوره زمانی انتشار (در اینجا یک هفته) است.

به عبارت دیگر تغییرات میزان تمرکز رسانه‌ها را در حوزه‌های مختلف خبری، در طول بازه زمانی نشان می‌دهد.

• محور افقی: روزهای بازه زمانی(در اینجا هفته)
• محور عمودی: سهم سرویس‌ها از خبرهای منتشر شده در یک روز
• هر یک از خطوط ترسیم شده: یکی از سرویس‌های خبری در طول بازه زمانی (همانطور که در لژند مشخص شده)

نمودار فعال‌ترین رسانه‌ها در یک حوزه خبری

این نمودار ده رسانه با بالاترین حجم انتشار خبر در یک حوزه خبری (سرویس) را در طول یک روز نمایش می‌دهد.

• محور افقی: رسانه‌های دارای بیشترین تعداد انتشار در حوزه خبری مربوطه، به ترتیب از چپ به راست.
• محور عمودی: تعداد خبر منتشر شده در روز در حوزه خبری.